Rifat HİSARCIKLIOĞLU
Yeni Yatırım Teşvik Sistemi çok cazip fırsatlar sunuyor
09 Ekim 2012 Salı

Yatırım Teşvik Sistemi'nin yenilenmesiyle birlikte, daha önce dört kademeli olarak uygulanan mekanizma altıya çıkartılmış oldu. Türkiye'nin bütün bölgeleri de yatırım teşvik sistemi kapsamına alındı ve bölgesel teşvik başlığı altında çok önemli teşvik unsurları hayata geçirildi. Yatırım teşviklerinden yararlanabilmek için 31 Aralık 2013 tarihine kadar yatırımlara başlanılmalı.

Yeni sistemle 81 ilin tamamı yatırım teşviklerinden yararlanabiliyor. Ancak bölgeler arasında bir takım farklılıklar da mevcut. Yatırımcının önünde yatırım yapılacak altı ayrı bölge ve bu bölgelerin her biri için değişen oran veya tutarlarda farklı teşvik unsurları bulunuyor.

Bölgesel teşvik uygulamasında her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik ölçekte büyüklükleri göz önüne alınıyor, aynı zamanda bölgelerin gelişmişlik düzeylerine göre yardım yoğunlukları farklılaşıyor.Yatırım devam ederken, şirketin diğer işlerinden sağlanan kazanç varsa, (birinci bölge hariç) vergi indirimi o kazanca da uygulanabiliyor.

Genel teşvik sisteminde, asgari sabit yatırım tutarı 1. ve 2. bölgelerde 1 milyon lira, 3-4-5 ve 6. bölgelerde 500 bin lira olarak belirlendi. Bölgesel teşvik uygulamalarında ise desteklenen her bir sektör ve her bir il için asgari sabit yatırım tutarı ayrı ayrı belirleniyor. Yatırım döneminde diğer kazançlara da indirimli vergi uygulama olanağının getirilmesi yatırımcı için yeni bir avantaj oluyor.

Genel teşvik uygulamaları iki kapsamda ele alınıyor. KDV İstisnası; yurt dışı ve yurt içinden temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için KDV ödenmiyor. Gümrük Vergisi Muafiyeti; yurt dışından temin edilecek makine ve teçhizat için gümrük vergisi ödenmiyor.

Bölgesel teşvik uygulamalarındaysa KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyetine ilave olarak yeni mekanizmalar getiriliyor.

Vergi İndirimi: Gelir veya kurumlar vergisinin yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar bölgelere göre farklı oranlarda indirimli olarak ödenmesi.

Sigorta Primi İş Veren Hissesi Desteği: Yatırım teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi iş veren hissesinin asgari ücrete isabet eden kısmının kamu tarafından karşılanması.

Yatırım Yeri Tahsisi: Yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş yatırımlar için Maliye Bakanlığı'nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilmesi.

Faiz Desteği: Yatırım teşvik belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteği. Yatırım teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde 70'ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin veya kâr payının bir kısmı kamu idaresi tarafından karşılanıyor.

Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği: Yatırım teşvik belgesi yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işçi hissesinin, asgari ücrete isabet eden kısmı kamu idaresince karşılanıyor. Sadece 6. bölgede gerçekleştirilecek bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik
yatırımlar için düzenlenecek teşvik belgelerinde uygulanır. Bölgesel Teşvik Uygulamaları Kapsamında: 20 milyon lira üzeri belirli ilaç ve savunma yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilecek ilk, orta ve lise eğitim yatırımları, madencilik yatırımları, Bakanlar Kurulu Kararı"yla belirlenen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımları, 5. bölge destekleriyle desteklenecektir.

Yeni Sistemde Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki İçin: KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi getiriliyor. Bu teşviklerin kapsamında motorlu kara taşıtları imalatı, ana sanayi ve yan sanayi yatırımları, ilaç üretimi, liman ve liman hizmetleri, elektronik sanayi, rafine edilmiş petrol ürünleri ve makine imalatı gibi yatırımlar teşvik edilecek.

İthalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin üretimine yönelik, asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon lira olan yatırımlar, stratejik yatırımlar olarak değerlendirilerek ayrı bir kapsamda teşvik ediliyor. Bu yatırımlara da KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi iş veren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği ve KDV iadesi sağlanıyor. 2012 yılının ilk yarısında toplam yatırım tutarı 21,5 milyar lira, öngörülen istihdamı 57 bin kişi olan bin 965 adet yatırım teşvik belgesi düzenlendi. Buna paralel şekilde yılın ilk altı ayında doğrudan yabancı yatırım girişi geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 20 artışla 8,2 milyar dolara ulaştı.

Yeni yatırım teşvikleriyle bölgeler arasındaki gelir farkını azaltma, Türkiye'deki üretim alt yapısını geliştirme, katma değeri yüksek üretimi destekleme, ülkemizde üretilmeyen ürünlerin üretilmesini sağlama ve bu yolla nitelikli doğrudan yabancı yatırımı çekme hedefleniyor. Türkiye'de yatırım yapma fırsatlarını arayan ve yakın çevredeki yatırımlarını Türkiye'ye kaydırmak isteyenler için yeni sistem çok cazip fırsatlar sunuyor.

2023 hedefimiz 2 trilyon doların üzerinde bir ekonomik büyüklük ve 500 milyar dolarlık ihracat. Dokuz yılda üç kat büyüklüğe ulaşmış bir ekonomiyiz. Önümüzdeki 11 yılda bugünün yaklaşık üç katı büyüklüğe ulaşmayı amaçlıyoruz. Halen kilosunu 1,5 dolara yaptığımız ihracatı üç dolara çıkartmalıyız. 2023 hedeflerine bizi bugüne getiren yollardan geçerek gidemeyiz, yeni adımlara ve atılımlara ihtiyacımız var. Bunun yolu marka, yüksek katma değer, inovasyon ve Ar-Ge'yle mümkün. Yeni Yatırım Teşvik Sistemi bunları başarma yolunda önemli bir yardımcımız oluyor.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI